Χαράλαμπος Κασίμης: “Εγγειοβελτιωτικά έργα: Τα λόγια τα μεγάλα της ΝΔ”

Διαβάζω στον τύπο, σε Δελτία Τύπου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) και σε συνεντεύξεις διαφόρων κυβερνητικών στελεχών για το μεγαλόπνοο, φιλόδοξο σχέδιο κατασκευής αρδευτικών έργων µε ευφυή γεωργία και φωτοβολταϊκά, με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Σημειώνεται μάλιστα στα δημοσιεύματα, ότι η χρηματοδότηση θα ξεπεράσει τα 1.2 δις (η προβλεπόμενη από την ΕΕ χρηματοδότηση της αγροτικής ανάπτυξης από το Ταμείο είναι 371.1 εκ.), η κατασκευή θα γίνει με ΣΔΙΤ (συμμετοχή δημοσίου-ιδιωτικού τομέα) και την εκμετάλλευση θα έχει ο ιδιώτης-κατασκευαστής για 25 χρόνια.

Το ύψος της προσδοκώμενης δαπάνης ακούγεται υπερβολικό αλλά θα αναμένουμε πρώτα να δημοσιοποιηθεί η αναλυτική συνολική πρόταση της κυβέρνησης προς την ΕΕ, που θα υποβληθεί μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, για να μπορέσουμε να την σχολιάσουμε πιο συγκεκριμένα.

Τα πεπραγμένα όμως της κυβέρνησης μέχρι σήμερα δεν δικαιολογούν αισιοδοξία για την προοπτική των πραγμάτων και την δυνατότητα υλοποίησης των μεγαλόπνοων σχεδίων της.

Γι’ αυτό λοιπόν είναι καλό να αναδείξουμε κάποια σημεία που προκύπτουν για ένα ζήτημα αγροτικής πολιτικής και ανάπτυξης, το οποίο σπανίως συζητάμε δημόσια, ξεκινώντας από την διαχείριση των εγγειοβελτιωτικών έργων του αγροτικού τομέα από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Τι έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ;

Το 2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε τα κατασκευαστικά έργα στον αγροτικό τομέα όχι μόνο σε στασιμότητα αλλά και με ένα στρεβλό προγραμματισμό. Φράγματα χωρίς αρδευτικά δίκτυα, ημιτελή έργα, σκουριασμένα εργοτάξια, χρεωκοπημένες εταιρείες, αδιέξοδα χρηματοοικονομικής στήριξης, υψηλές απαιτήσεις των εταιρειών από το δημόσιο, κοκ.

Η κεντρική λογική του σχεδιασμού ήταν, αφενός να αποκατασταθεί η επανέναρξη των κατασκευών και να λυθούν διοικητικά και διαχειριστικά προβλήματα (κάτι που έγινε σε μεγάλο βαθμό), και αφετέρου να οργανωθεί ο σχεδιασμός της προγραμματικής περιόδου που μόλις ξεκινούσε.

Ο προσανατολισμός της νέας περιόδου ήταν διπλός: να κατασκευαστούν αρδευτικά δίκτυα σε ανενεργά φράγματα και να εκσυγχρονιστούν αρδευτικά δίκτυα για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην χρήση των υδάτινων πόρων.

Γι’ αυτό νωρίς, με έγγραφό μας τον Οκτώβριο του 2016, ζητήθηκαν από τις Περιφέρειες οι προτάσεις τους για εντάξεις έργων στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες της κάθε περιφέρειας και της ωρίμανσης των μελετών τους.

Έτσι μετά την έκδοση της σχετικής πρόσκλησης και την αξιολόγηση των προτάσεων που υποβλήθηκαν εντάχθηκαν, με απόφασή μας στις 2/7/2019, 31 έργα συνολικού προϋπολογισμού 448.193 εκ. ευρώ, ποσό σχεδόν διπλάσιο από το αρχικά προβλεφθέν.

Τι έχει συμβεί όμως έκτοτε;

Έχουν δημοπρατηθεί μόνο δυο έργα και αυτά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ λίγο πριν την εκπνοή της θητείας της, τα οποία συμβασιοποιήθηκαν το 2020 από την κυβέρνηση της ΝΔ.

Περίπου 16 μήνες μετά δηλαδή, καμία άλλη δημοπράτηση δεν έχει πραγματοποιηθεί από την κυβέρνηση της ΝΔ.

Αναρωτιέται κανείς, τι αλήθεια κάνει η ‘επιτελική’ κυβέρνηση όταν είναι γνωστό ότι για τα έργα ευρωπαϊκής χρηματοδότησης υπάρχει απαίτηση για ανάληψη κύριας νομικής δέσμευσης εντός 18 μηνών από την έκδοση των αντίστοιχων αποφάσεων ένταξης; (θυμίζω οι εντάξεις έγιναν στις 2/7/2019).

Όταν, με άλλα λόγια, μέχρι 31/12/2020 πρέπει να δημοπρατηθούν τα έργα, αλλιώς θα απενταχθούν και θα χαθεί η χρηματοδότησή τους;

Την ανεπάρκειά της να σχεδιάσει, οργανώσει και συντονίσει τον διοικητικό μηχανισμό, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ επιχειρεί να την αντιμετωπίσει με αναθέσεις συμβάσεων σε αριθμό εξωτερικών συμβούλων στη Δ/νση Τεχνικών Έργων και Αγροτικών Υποδομών, χωρίς όμως ορατά αποτελέσματα προόδου μέχρι στιγμής.

Δηλαδή 16 μήνες μετά, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ δεν έχει δημοπρατήσει τα ενταγμένα ώριμα έργα, ‘φιλοδοξεί’ όμως να διεκδικήσει ένα μεγάλο πρόγραμμα αρδευτικών έργων ύψους 1.2 δις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης που θα έχει αυστηρά χρονοδιαγράμματα και θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα ολοκληρωθούν, αφού το 70% των κονδυλίων πρέπει να συμβασιοποιηθεί έως και το 2022, το υπόλοιπο 30% έως το τέλος του 2023, με καταληκτική χρονολογία για τις πληρωμές τα μέσα του 2026.

Η κυβέρνηση αναζητεί την λύση για την επιτάχυνση στον ιδιωτικό τομέα μέσω των ΣΔΙΤ.

Η εμπειρία όμως δείχνει ότι ακόμα και αν οι προτάσεις ‘χαρακτηρίζονται’ ώριμες από τους φορείς που τις υποβάλλουν, αυτές τελικά απαιτούν πολύ περισσότερο χρόνο για την ολοκλήρωση και ωρίμανσή τους.

Με άλλα λόγια, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΑΤ αντί να ασχοληθεί με την υλοποίηση των ενταγμένων χρηματοδοτούμενων έργων για να μην απενταχθούν, αντί να οργανωθεί για την αντιμετώπιση των δυσκολιών, ‘μεγαλοπιάνεται’, ‘χτίζει’ πελατειακές προσδοκίες στους αγρότες και αναζητεί τον ιδιώτη-επενδυτή για τις ‘δουλειές’, όπως τελικά αυτή μόνο ξέρει να κάνει.